Testy X870E Elite, Ryzen9 7900X, Noctua NH-D15 i G.Skill DDR5
Autor: DYD | Data: 18/01/25
Aorus X870E Elite WiFi7 część 2
Aorus X870E Elite WiFi7, pierwsze uruchomienie i BIOS
Do płyty głównej Aorus X870E Elite WiFi7 zamontowaliśmy procesor AMD Ryzen 9 7900X. Na procesor nałożyliśmy chłodzenie Noctua NH-D15 G, pamięci G.Skill Z5 Royal Neo DDR5 6400 CL30 o łącznej pojemności 32 GB (2 x 16 GB), dysk WD Blue SN570 NVMe SSD 1 TB PCIe Gen3 oraz zasilacz Fractal Design ION+ 760P. Wszystkie komponenty zostały złożone poza obudową. Jak widać, w tym zestawie brakuje zewnętrznej karty graficznej – do testów wykorzystujemy zintegrowany układ graficzny procesora. Na tej platformie zainstalowaliśmy nowy system Windows 11 Pro. Dysk SSD wpierw wpiąłem w slot M2D_SB, czyli zarządzany przez chipset AMD. Pozostałem trzy sloty (M2A_CPU, M2B_CPU i M2C_CPU) są obsługiwane przez procesor. Okazało się, że wpięcie w slot M2D_SB podnosi temperaturę chipsetu o około 6°C, o czym piszemy w rozdziale Platforma testowa (pierwsze testy).
Po pierwszym uruchomieniu platformy, po złożeniu komponentów, zawsze towarzyszy dreszczyk emocji – czy wszystko zadziała poprawnie i system się uruchomi. Po włączeniu platformy nastąpiło kilka restartów, co jest normalnym zjawiskiem. W tym czasie płyta główna dostosowuje parametry odpowiednie dla procesora i pamięci RAM. Proces ten może potrwać 2–3 minuty, więc nie należy się niepokoić powtarzającymi się restartami. W przypadku problemów bardzo pomocny okazuje się wbudowany wyświetlacz komunikatów LED, który informuje o stanie procesora, pamięci, grafiki oraz procesu bootowania. Jeśli coś pójdzie nie tak, można łatwo zlokalizować źródło problemu, korzystając z tych wskazówek.
Po zakończeniu restartów system uruchomił się poprawnie, a BIOS potwierdził, że nowy procesor został wykryty. Po wejściu do BIOSu dostaniemy komunikat, że ustawienia zostały zresetowane, więc wypada je ustawić zgodnie z naszymi wymaganiami.
Pierwsze uruchomienie platformy
Info o zresetowaniu BIOSu po pierwszym wejściu do niego
Po wejściu do BIOS-u widzimy ogólny ekran prezentujący podstawowe informacje o naszych komponentach. Z tego poziomu można szybko zmienić niektóre ustawienia, na przykład dla pamięci. Są to opcje dostępne w sekcji "Easy Mode". Bardziej zaawansowana konfiguracja parametrów znajduje się w trybie "Advanced Mode", gdzie dostępnych jest wiele opcji, szczególnie przydatnych dla osób planujących podkręcanie procesora i pamięci.
BIOS oferuje również możliwość zmiany języka, w tym na polski, jednak tylko część opisów została przetłumaczona.
Pierwsze wejście do BIOSu, można ustawić język polski (kliknij, aby powiększyć)
Na naszej płycie głównej (rev. 1.1) znajdował się BIOS w wersji F2, datowany na 14 sierpnia 2024 roku. Ze strony producenta pobraliśmy najnowszy BIOS F3i, opublikowany 19 grudnia 2024 roku. Aktualizacja ta wprowadza zaktualizowany firmware AMD AGESA 1.2.0.2b oraz nową opcję "Zen5 Gaming Optimizations". Warto zauważyć, że płyta główna występuje obecnie w trzech rewizjach (1.0, 1.1 oraz 1.2). Jeśli planujecie zaktualizować BIOS, upewnijcie się, że wybieracie odpowiednią wersję dla swojej rewizji. Szczegółowe informacje na ten temat opisywałem we wcześniejszych rozdziałach.
BIOS na płycie Aorus X870E Elite WiFi7 oferuje szeroki wachlarz ustawień dla zaawansowanych użytkowników, którzy chcą eksperymentować z konfiguracją pamięci i procesora. Jeśli wasze pamięci obsługują profil EXPO, wystarczy go aktywować – istnieje duża szansa, że system uruchomi się w takim ustawieniu. Jednak nawet jeśli system działa pozornie poprawnie, warto dodatkowo przetestować jego stabilność za pomocą aplikacji obciążeniowych i narzędzi takich jak MemTest. W naszym przypadku (o czym wspominałem wcześniej przy opisie pamięci) konieczne było ręczne dostosowanie mnożnika pamięci systemowej z x64 (Auto) na x62.
W efekcie pamięci pracowały stabilnie przy ustawieniu 6200 MT/s (częstotliwość 3100 MHz). Natomiast przy domyślnym profilu 6400 MT/s (częstotliwość 3200 MHz) zarówno test stabilności w AIDA64, jak i MemTest kończyły się niepowodzeniem.
Jest oferowana funkcja AI Snatch na wybranych płytach głównych Aorus, która wspiera zaawansowane automatyczne podkręcanie oraz optymalizację ustawień systemowych. Jej celem jest umożliwienie użytkownikom, nawet bez dużego doświadczenia w overclockingu, uzyskania maksymalnej wydajności z komponentów, takich jak procesor, pamięć RAM czy układy graficzne, poprzez inteligentne dostosowywanie parametrów pracy. Włącza się ją w BIOS-ie, a także jest do tego dedykowane oprogramowanie. Na naszej płycie jest oferowana AI Snatch, ale nie udało się na razie jej uaktywnić - cały czas jest wyszarzona zarówno w BIOS jak i w oprogramowaniu, i w systemie.
Dla zainteresowanych przygotowaliśmy przegląd fukcji BIOS-u na płycie Aorus X870E Elite WiFi7, który możecie zobaczyć na poniższym filmie.
Podczas pracy w systemie, aplikacja Gigabyte Control Center
System Windows 11 Pro sprawnie zainstalował się na naszej platformie. Po jego aktualizacji warto pobrać aplikację Gigabyte Control Center, która umożliwia pobranie wszystkich dostępnych w najnowszych wersjach sterowników, aplikacji, a także BIOS-ów dedykowanych dla naszej płyty głównej. Aplikacja informuje również o nowych wersjach oprogramowania, sterowników i BIOS-u. Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku BIOS-u nie znajdziemy informacji o wersjach beta (oznaczonych literą w nazwie), dlatego najnowsza wersja F3 nie pojawia się jeszcze jako oficjalna w aplikacji.
Jeśli chodzi o uwagi dotyczące funkcjonalności Gigabyte Control Center, przydałyby się bardziej szczegółowe opisy dotyczące przeznaczenia poszczególnych sterowników i aplikacji. Dobrze byłoby również wprowadzić możliwość ukrycia powiadomień o niechcianych programach, takich jak Norton Internet Security, cFosSpeed czy Smart Backup (przykłady tych aplikacji można zobaczyć na filmie poniżej).
Z poziomu Gigabyte Control Center można zarządzać układem Wi-Fi oraz oświetleniem RGB na płycie głównej. Standardowo płyta posiada oświetlenie LED umieszczone pod radiatorem chipsetu, ale aplikacja obsługuje również dodatkowe elementy, np. oświetlenie na pamięciach G.Skill (co zostanie zaprezentowane na filmie za chwilę).
Aplikacja pozwala także na konfigurację wszystkich wentylatorów podłączonych do płyty głównej. Dostępne są predefiniowane tryby pracy, takie jak Cichy czy Wydajny, ale użytkownik może także ustawić własne profile wentylatorów. Można także włączyć tryb automatycznego wyłączania wentylatorów, kiedy jest niska temperatura danego komponentu (czyli do około 40°C, zależnie od wybranego czujnika, czy jest to CPU, chipset, czy też inne monitorowane miejsce na płycie). Gigabyte Control Center oferuje również podgląd temperatur komponentów, takich jak procesor, sekcja zasilania VRM MOS, chipset (PCH), slot PCIEX16 oraz boczna krawędź płyty głównej (oznaczona jako System 1).
Dodatkowo aplikacja prezentuje informacje o procesorze, ustawieniach pamięci oraz ogólnym monitoringu pracy systemu. Zaawansowani użytkownicy mogą wykorzystać zakładkę Performance do podkręcania parametrów CPU.
Na tym etapie na razie kończymy. Zestaw jest dalej sprawdzany, wygrzewany i testowany, a wkrótce pojawią się kolejne części z dalszym opisem sprzętu w platformie testowej. Przy okazji zapraszamy do komentowania (także w nowym systemie Disqus, jeśli jest problem z rejestracją w naszym systemie proszę o maila), sugerowania wykonania odpowiednich testów. PS. Na razie testujemy platformę na zintegrowanej grafice. CDN.