RECENZJE | Test monitora 3D do PC: model LG D2342P
Test monitora 3D do PC: model LG D2342P
Autor: DYD | Data: 25/08/11
[Artykuł zaktualizowany] Do redakcji trafił właśnie pierwszy monitor 3D firmy LG przeznaczony do komputera PC. Monitor pochodzi z serii Cinema 3D i korzysta w trójwymiaru w technologii polaryzacyjnej FPR 3D od LG, znanej wcześniej w telewizorach tej marki. Z 23-calowym wyświetlaczem dostajemy specjalne okulary i oprogramowanie umożliwiające skorzystanie z efektu 3D w filmach (także 2D), zdjęciach oraz w grach. W artykule sprawdzimy jakie wrażenia niesie za sobą technologia 3D oferowana przez LG.
Cinema 3D i specyfikacja LG D2342P
Technologia Cinema 3D znana jest już na rynku wyświetlaczy od kwietnia bieżącego roku. Wówczas to firma LG zaprezentowała swoje pierwsze telewizory ze "wsparciem 3D". Cinema 3D to autorska technologia 3D firmy LG, która nie wymaga aktywnych okularów, lecz tanich (w cenie około 20zł za sztukę) i lekkich okularów polaryzacyjnych. Obraz 3D w rozwiązaniu od LG powstaje dzięki zastosowaniu nowej technologii polaryzacyjnej FPR (Film-type Patterned Retarder) polegającej na nałożeniu na matrycę specjalnego filtru, umożliwiającego wykorzystanie okularów polaryzacyjnych do uzyskania efektu 3D. Nie ma ograniczenia jak w przypadku aktywnych okularów wyświetlania obrazu o częstotliwości jedynie 50 lub 60 Hz. W technologii Cinema 3D nie występuje efekt migotania oraz "cross talk" (tzw. przenikania obrazów).
Podczas wprowadzania technologii Cinema 3D na rynek telewizorów, firma nie miała w planach produkcji monitorów w tej technologii - a tu niespodzianka i po paru miesiącach mamy już gotowy produkt. Na razie oferowane są dwa modele różniące się wielkością matrycy 21.5 i 23 cale. Na początek spójrzmy na tabele specyfikacji monitora LG D2342P, która nie budzi żadnego podekscytowania, można powiedzieć standard - matryca typu TN, rozdzielczość full HD, trzy złącza wizyjne, w tym ważne że jest DVI.
LG D2342P wyposażenie i wygląd
Wraz z monitorem producent dołącza w komplecie dwie pary okularów polaryzacyjnych 3D. Jedna z dołączonych par to okulary o standardowym wyglądzie, druga zaś to nakładki na okulary korekcyjne. Okulary ważą 17 gram, zaś nakładki 9 gram. Pozbawione są wszelkich części elektrycznych, w tym baterii. Nie generują fal elektromagnetycznych i nie trzeba martwić się o ich ładowanie w przeciwieństwie do okularów w technologii aktywnej. Dodatkowe okulary do monitora dostępne są w cenie około 20 zł. Do przechowywania okularów dołączono dwa miękkie pokrowce oraz ściereczkę do wycierania zabrudzeń szkieł. Wspominanie szkła, są wykonane z plastyku.
Z dodatkowego wyposażenia w standardzie otrzymamy także podręcznik użytkownika, gwarancję, kabel DVI, kabel DSUB oraz kabel zasilający. Są także dwie płyty CD z oprogramowaniem 3D i sterownikami. Spójrzmy teraz jak prezentuje się sam monitor.
Wygląd podobnie jak specyfikacja nie wprowadza żadnej rewolucji. Na wysoki połysk wykonano zarówno całą ramkę wokół matrycy jak i podstawę monitora, tył monitora pozostawiając matowym. Na dolnej krawędzi od frontu znajduje się pięć przycisków sterowania ustawieniami OSD monitora oraz przycisk zasilania. Z tyłu umieszczono z jednej strony wyjście zasilające, a z drugiej wejścia wizyjne (HDMI, DVI i VGA) oraz audio. Jeśli chodzi o manewrowanie monitorem, to jest tylko możliwość jego nachylenia i to w bardzo małym zakresie kątowym. Przekręcenie monitora w płaszczyźnie poziomej odbywa się wraz z podstawką.
Pierwsze uruchomienie, instalacja i wrażenia 3D
Po podpięciu naszego monitora kablem DVI do karty graficznej należy wpierw wgrać sterownik do monitora. Znajduje się on na jednej z dołączonych płyt. Następnie należy z drugiej płyty zainstalować oprogramowanie o nazwie TriDef 3D, które zawiera w sobie cały pakiet sterowników i kodeków służących do poprawnej obsługi 3D. W pakiecie jest także aplikacja o nazwie TriDef 3D Portal, poprzez którą można korzystać z materiałów 3D w postaci filmów, zdjęć czy gier. Po zainstalować pakietu TriDef 3D w wersji 1.2 z płyty i uruchomieniu aplikacji dostajemy komunikat, że w sieci jest już nowszą wersja 1.3.2 z propozycją pobrania, więc ściągamy 70MB-ową nową wersję i następnie mamy już aktualną wersję w systemie.
Uruchomienie TriDef 3D i pierwsze co nas wita to ekran powitalny z prośbą o odpowiednie ustawienie monitora. Aby poprawnie oglądać format 3D na tym monitorze, producent zaleca usiąść około 50 - 90 cm od wyświetlacza i oczywiście założyć okulary 3D. Aby uzyskać optymalny obraz 3D, należy odpowiednio nachylić monitor. Przy pierwszym uruchomieniu oprogramowania TriDef 3D pojawi się obraz testowy pomagający znaleźć ten kąt.
ekran powitalny i ustawienie wyświetlacza
odtwarzacz TriDef 3D w wersji full screen...
...i w wersji okienkowej
Po odpowiednim nachyleniu monitora, a więc ustawieniu go na wprost naszych oczu zaczynamy widzieć w trójwymiarze - efekt bardzo przyjemny, czerwone róże z ekranu powitalnego zaczynają wychodzić nam z monitora ;-) Na starcie otrzymujemy kilka przykładowych filmów (trailery) i zdjęć wykonanych w pełnym 3D. Na gorąco kilka wrażeń z efektu 3D, który najlepiej zobaczyć samemu, zaś trudniej opisać.
Jeśli się oddalamy lub przybliżamy do ekranu zmienia się delikatnie głębia sceny, zaś kiedy poruszamy się z na boki i patrzymy w ekran, wówczas scena faluje i zmienia perspektywę. Jeśli więc mamy na obrazku np. molo i zdjęcie zrobione jest wzdłuż, spoglądając z boku nie zobaczymy nowych elementów poniżej molo, lecz obiekt będzie się poruszał względem miejsca z którego patrzymy.
Obraz wydaje się być ostry, wyrazisty i z przyjemnym nasyceniem kolorów. Jednak czasem obiekty mocno wychodzące na pierwszy plan, a więc te umiejscowione najbliżej nas, są lekko rozmyte i ciężko uzyskać odpowiednią pozycję, aby obiekt był wyraźny.
Kiedy obraz 3D posiada elementy z różnicą kontrastów (np. ciemne pomieszczenie, ale po części z jasnymi akcentami (np. wpadające światło z okna), wówczas na niektórych obiektach pokazuje się lekkie rozdwojenie.
Podczas szybkich zmian rodzaju oglądanego materiału z 2D na 3D, trzeba czasem chwile poświęcić, aby wzrok "nastawił się" na projekcje 3D.
Po kilkugodzinnej sesji z okularami nałożonymi na oprawki korekcyjne nie stwierdzono uszczerbku na zdrowiu, podwójnego widzenia, tudzież bólu głowy... Okulary 3D od LG bardzo delikatnie wprowadzają pewne zniekształcenie rzeczywistości, podczas gdy mamy je założone i poruszamy się poza odbiorem treści 3D z monitora LG. Można powiedzieć, że są "prawie" neutralne prawie...
Póki co oferowany niezbyt bogaty materiał filmów, trailerów i zdjęć 3D jest dodatkowo dotknięty słabą jakością tychże produkcji. Jest dostęp do serwisu Yabazam 3D, ale większość produkcji tam dostępnych to jedynie prezentacja możliwości 3D, zaś jakość sama w sobie słabiutka. Na kolejne Avatary i inne produkcje wysokiej jakości trzeba będzie poczekać.
Nie każdy materiał filmowy z dostępnych na rynku i w sieci przygotowany pod technologię 3D będzie możliwy do wykorzystania przez ten monitor. Materiał musi być stworzony pod technologię polaryzacyjną 3D, wówczas będzie prawidłowy odbiór.
Z bliskiej odległości widać pewną utratę w ostrości przy rozdzielczości fulhd 3D względem 2D, zaś w grach z wykorzystaniem trybu 3D jest niższy framerate. To tych tematów powrócimy w kolejnych rozdziałach.
Wróćmy teraz do odtwarzacza materiałów 3D, a więc do aplikacji 3D TriDef. Jest to taka odmiana media playera, przystosowana do obsługi materiałów 3D. Od razu otrzymujemy kilka przykładowych trailerów 3D i zdjęć w formacie TriDef. 3D TriDef, którą jak widać na powyższych obrazkach można oglądać w wersji pełnoekranowej lub w okienku. I tutaj pojawiają się pierwsze nieprzyjemności - bowiem kiedy mamy założone okulary 3D i zaczynamy poruszać się poza programem 3D TriDef, czcionki, ikony i pozostałe elementy pulpitu są bardzo nieczytelne i poszarpane. Widać to na screenach poniżej, gdzie jedno ze zdjęć zostało wykonane przez okulary 3D i widać tam ten nieprzyjemny efekt.
Nieczytelne czcionki i ikony przy okularach 3D
Te same czcionki bez okularów 3D
Program TriDef 3D Media Player pozwala na:
Odtwarzanie plików w formacie TriDef, w tym filmów .TriDefMovie i zdjęć .TriDefPhoto;
Oglądanie filmów DVD w formacie 2D o standardowej jakości w formacie High Impact 3D;
Odtwarzanie filmów DVD 3Di;
Odtwarzanie plików multimedialnych w otwartym formacie 3D (.mpg, .jpg itd.);
Odtwarzanie własnych plików multimedialnych zapisanych w formacie 2D (.mpg, .jpg itd.) w formacie 3D.
Wystarczy włożyć płytę DVD i wybrać polecenie "Odtwarzaj film DVD w formacie 3D" lub kliknąć prawym klawiszem myszy obsługiwany plik multimedialny w przeglądarce Windows Explorer i wybrać "Odtwarzaj w programie TriDef 3D Media Player". Program nie potrafi korzystać z płyt Blu-ray i plików H264. Do odtwarzania plików HD (kontener mkv i np. kodek h264) nadaje się świetnie nowy PowerDVD, który ma funkcje konwersji z 2D do 3D i obsługę kilku standardów 3D (3D-Ready HDTV, NVidia 3D Vision oraz polaryzacyjną LCD 3D). Na pierwszy rzut oka tego typu konwersja w PowerDVD działa ciekawie, ale to tego jeszcze powrócimy.
W oprogramowaniu TriDef 3D jest także soft w postaci LG 3D Game - to sterownik gier, który umożliwia odtwarzanie gier PC w stereoskopowym formacie 3D. Wbudowane funkcje:
Obsługa szerokiego zakresu gier PC DirectX 9/10/11
Tryb "wirtualnego" renderingu 3D
Technologia "Automatycznego wyostrzania" zwiększająca jakość renderingu 3D
Profile gier, które można dostosowywać i udostępniać w trybie online
Jak działa LG 3D Game - TriDef 3D? Sterownik gier LG 3D Game zapewnia interfejs komunikacyjny między grą i silnikiem graficznym DirectX. Sama gra nie musi zawierać obsługi formatu 3D. Kiedy gra rysuje grafikę używając platformy DirectX, program LG 3D Game - TriDef 3D tłumaczy ją na format 3D odpowiedni dla wyświetlacza. Jest m.in. profil gry Mafia II i po kilku rundach w ten unikatowy tytuł zabawa nabiera całkiem nowego wymiaru - trójwymiarowego ;-)
cdn
W praktyce
Warunki testowe: monitor podjęty był do karty graficznej NVidia 470GTX kablem DVI, wraz z drugim monitorem BenQ FP241Wz także podpiętym na porcie DVI. Procesor Core i7-920 3.5GHz. Materiał video 2D to filmy Blu-ray, DVD i H264, materiały 3D dostarczone z produktem oraz ze strony YabaZam 3D. Dodatkowe oprogramowanie: PowerDVD 11 Ultra.
Monitor - na razie bez 3D.
Czarna ramka wokół monitora wykonana na wysoki połysk posiada tendencję do łapania odcisków palców - taki odwieczny problem tego typu konstrukcji. Matryca nie jest błyszcząca, nie jest też w pełni matowa - to efekt zastosowania filtru polaryzacyjnego w monitorze. Nieprzyjemny efekt "lustra" w monitorze nie występuje, choć delikatne odbicia światła są widoczne bardziej niż w monitorach z matrycą matową. Na matrycy można zaobserwować także lekko dostrzegalne poziome linie (coś jak tryb Interlaced znany jakiś czas temu w monitorach) - zwłaszcza na jasnych tłach. Jest to zapewne efekt zastosowanie filtra polaryzacyjnego na monitorze. Regulacja monitora możliwa jest w bardzo ograniczonym zakresie. Delikatnie można zmienić kąt w pionie. W poziomie monitor porusza się tylko jednocześnie z podstawką. Menu OSD monitora dostępne w języku polskim jest dość oszczędne - a jego funkcje można zobaczyć na poniższym filmie. Na końcu materiału video można także zaobserwować dość mocno irytujące zwłaszcza nocą migotanie przycisku zasilania. Niestety nie można wyłączyć tego podświetlania w menu OSD.
Film poglądowy, nie oddaje możliwości technologii 3D [ups - przeprosiny] Niestety nie nagrało się pełne OSD, bo źle była ustawione kamera, a monitora już nie mamy w redakcji :-(
Kolory i ich poziom nasycenia jak na matryce TN można zaakceptować. Trochę gorzej jest z poziomem czerni, choć ustawienie wysokiego kontrastu jakoś próbuje nadrabiać te braki. Kąty widzenia w poziomie oraz w pionie (ale tylko z góry) są całkiem spore (napomnę, że czas poruszamy się w świecie 2D). Gorzej jest przy widoku z dołu, wówczas obraz szybciutko staje się wyblakły. Dużej ostrości obrazu, czyli mówiąc kolokwialnie uzyskania "ekranu jak żyleta" tutaj nie zaobserwujemy. Przy rozrywce ma to mniejsze znaczenie, jednak przy obróbce grafiki lub nawet samej pracy w pakietach biurowych monitor raczej skrzydeł nie rozwinie.
Okulary.
Lekkie i wygodne okulary 3D to duża zaleta technologii polaryzacyjnej względem okularów migawkowych. W przypadku technologii Cinema 3D nie jest wymagane ładowanie okularów, są one dużo lżejsze i nie posiadają żadnych elementów aktywnych. W dodatku można przez nie normalnie obserwować otoczenie, bez jakiegoś negatywnego efektu w postrzeganiu. Okulary są tanie, zaś w komplecie z monitorem otrzymujemy pakiet dla dwojga - wersja oprawek nakładanych na okulary korekcyjne oraz tradycyjne okulary. Kiedy mamy założone okulary LG na nosie, jakikolwiek odmienny efekt zobaczymy dopiero po spojrzeniu w monitor LG. Wówczas od razu czcionki staną się nieostre, o czym pisałem wcześniej. Dopiero po włączeniu jakiegoś materiału z aplikacją 3D zaczynamy widzieć w trójwymiarze. Przydałaby się jakaś trójwymiarowa nakładka na cały system, bo patrzenie w poszarpane czcionki systemowe jest bardzo nieprzyjemne.
Zdjęcia i filmy w 3D.
Do oglądania specjalnie stworzonych zdjęć i filmów w 3D służy m.in. dostarczona aplikacja TriDef 3D. Można dzięki niej zobaczyć od razu kilka przykładowych zdjęć i trailerów wykonanych w technologii 3D. Kilka osób, które pierwszy raz miały styczność z 3D, stały się naszymi królikami doświadczalnymi. Wszyscy byli pod dużym wrażeniem nowych doznań oglądając trójwymiarowy materiał. Możliwość zobaczenia głębi obrazu w zdjęciach, wielokrotność planów, robi duże, pozytywne wrażenie. Można zarówno zagłębić się w obraz, jak i równie dobrze wychodzi on nam z ekranu. To po prostu trzeba zobaczyć na żywo, wszystkie filmy które zamieszczam w recenzji są poglądowe i ich jakość w ogóle nie pokazuje możliwości tej technologii. Trójwymiarowe bryły, zdjęcia z dużą perspektywą czy też złożone obiekty nabierają zupełnie innego (nomen omen) wymiaru niż tradycyjny materiał. Aplikacja potrafi też każde dwuwymiarowe zdjęcie pokazać w 3D. Wówczas nie zobaczymy takiego efektu jak w specjalnie przygotowanym zdjęciu trójwymiarowym, jednak lekka głębia zaczyna być widoczna. Jej poziom można zmieniać specjalnym suwakiem znajdującym się w aplikacji TriDef 3D. Na filmie poniżej można zobaczyć działanie aplikacji.
Film poglądowy, nie oddaje możliwości technologii 3D
Filmy w 3D, a raczej póki co głównie trailery lub krótkie prezentacje możliwości nowej technologii jeszcze bardziej wzmocniły wrażenia u naszych "królików" ;-) Aby je odtworzyć korzystamy ze wspomnianej już wyżej aplikacji TriDef 3D. Materiał dostępny jest też na stronie YabaZam 3D, gdzie oprócz trailerów można także zakupić pełne wersję tych filmów. Filmy oferowane są w postaci plików z końcówką TriDefMovie. Póki co materiału jest niewiele i niestety w większości jest on bardzo słabej jakości (w sensie merytorycznym, artystycznym, etc). Najlepszy efekt i jednocześnie najmniej męczący wzrok uzyskamy siedząc na wprost monitora w odległości około 80 cm od ekranu. Jeśli poruszymy się w pionie, wówczas szybko obraz stanie się niewyraźny, natomiast względnie da się oglądać obraz z dalszej odległości (do 3 metrów) także nie będąc ustawionym na wprost ekranu (należy pamiętać aby w pionie była zachowana pozycja). Wówczas nie uzyskamy optymalnego widoku 3D, ale trójwymiar cały czas będzie dostrzegalny. Poniżej jedna z prezentacji sportowych w 3D.
Film poglądowy, nie oddaje możliwości technologii 3D
Oprogramowanie TriDef 3D lub np. jedna z nowszych wersji PowerDVD daje możliwość konwersji prawie każdego filmu z 2D do 3D. Dzięki temu możemy równie dobrze obejrzeć sobie Czterech Pancernych w wersji trójwymiarowej. Efekt konwersji w locie przy filmach wydaje się być lepszy niż przy zdjęciach, gdzie podobnie możemy ustalać suwakiem poziom głębi, tym razem dla filmu. Konwersja oczywiście nie da tak dobrego efektu jak film stworzony kamerami 3D i przystosowany do tej technologii, ale efekt 3D jest widoczny. Podczas włączenia trybu 3D i włączenia dużej głębi, boczne krawędzie filmu zwężają się delikatnie. Widać to poniżej na przykładzie fragmentu z animowanego filmu Zielona Latarnia. Konwertować można filmy praktycznie wszystkie filmy w formacie DVD, DivX lub wersje wysokiej rozdzielczości H.264. Nie da się jednak włączyć trybu 3D w filmach Blu-ray. Są jednak specjalne wersję filmów na płytach Blu-ray stworzonych dla technologii polaryzacyjnej, ale my nie mieliśmy przyjemności z takowych skorzystać podczas testów.
Film poglądowy, nie oddaje możliwości technologii 3D
Gry w 3D oraz coś jeszcze...
Nie udało nam się zdobyć żadnej gry natywnie działającej w tej technologii, ale to nie zmienia faktu, że można zagrać w całkiem sporo istniejących już gier w trybie 3D. Jak działa proces uaktywnienia 3D pisałem w poprzednim rozdziale, teraz sprawdzimy to w praktyce. Zainstalowanie aplikacji pozwala na późniejsze automatyczne wykrycie gry, którą mamy zainstalowaną w systemie, a które posiada zapisany trójwymiarowy profil. Sprawdziliśmy zabawę na przykładzie trzech gier: Mafia II, Call of Duty Black Ops oraz DirT3. W Mafii II trójwymiarowy profil działał sprawnie i poprawnie prezentował obraz 3D. Błędnie wyświetlał się jedynie laserowy wskaźnik, którego w ogóle nie było widać, za to widoczny był na pierwszym planie standardowy wskaźnik celowania, co trochę negatywnie wpływało na rozgrywkę. Z kolei Call of Duty ładnie zostało przygotowanie menu w 3D, ale niestety już na początku misji część tekstur na postaciach i niektórych elementach w scenografii była mocno zaburzona i nie dało się grać. Z kolei w DirT3 w ogóle nie dało się zagrać, mimo iż gra posiada swój profil w aplikacji TriDef 3D, to jednak nie uruchamia się z uwagi, że działa w trybie DX11, a ten nie jest niestety póki co wspierany przez oprogramowanie TriDef 3D. Należy się także liczyć ze sporą utratą wydajności podczas włączenia trybu 3D - w przypadku gry Mafia II różnica sięgnęła ponad 50% utraty fps (21 fps vs 46 fps bez 3D).
Na koniec mały rodzynek, bowiem jest także profil dla Google Earth w 3D. Dzięki temu mamy kule ziemską w trójwymiarze i nie powiem, że bardzo miło prezentują się przy zastosowaniu tej technologii np. Góry Skaliste lub drapacze chmur w Nowym Jorku, czy też atrakcje Londynu. Jednak przeglądanie setek wieżowców może nieźle zapchać nam procesor, więc do poprawnej pracy wymagana jest dość silna jednostka centralna. Do pełni radości brakuje jeszcze szczegółowych głębi oceanów, z podwodnymi górami oraz być może symulacją raf koralowych. Street view działa tak sobie, jest to zwykła konwersja zdjęć 2D.
Podsumowanie
Na pewno system trójwymiaru to kolejny krok w technologii przekazywania obrazu. Postrzeganie w 3D daje sporo nowych wrażeń, których nie sposób zobaczyć w płaskiej technologii. Na początku mieliśmy technologię aktywnych okularów, które mają sporo wad w postaci mało wygodnych okularów (konieczność ładowania, migotanie męczące mocno wzrok). Cinema 3D daje bardziej przyjazne okulary, ale nadal są one konieczne i wprowadzają pewien dyskomfort. Mimo wszystko, część z naszych królików-testerów skarżyła się na mniejsze lub większe poczucie dezorientacji po testach 3D, niektórzy musieli wstać i trochę odpocząć już po pół godzinie. To jednak kwestia po części osobnicza a po części też przyzwyczajenia do nowego przekazu, gdyż po kilku sesjach organizm już bardziej przystosowywał się do odbioru 3D. Inną z wad jest także zmniejszenie rozdzielczości, przez co obraz nie jest tak ostry jak w 2D. Podczas oglądania z dalszej odległości (telewizor 3D) nie ma to wielkiego znaczenia, lecz w przypadku monitora kiedy siedzimy blisko już zaczyna je nabierać. Z uwagi że technologia jest jeszcze świeża, ilość i jakość materiału też jest ograniczona.
Oczywiście, że docelową wersją 3D jest opcja ekranów nie wymagających żadnych dodatkowych okularów oraz nie powodująca żadnego dyskomfortu w odbiorze. Jednak to wymaga etapów przejściowych i aktualnie jeszcze okulary w tej lub innej formie są konieczne, a technologia mimo że ciekawa posiada jeszcze nieuniknione wady. Mimo wszystko LG należy się uznanie, że szuka nowych rozwiązań i sama wychodzi z inicjatywą rozwijając technologię przekazu 3D. Nie jest to obecnie produkt bez wad i nadających się do różnych zastosowań, jednak jako ciekawostka dla fanów nowych technologii może być łakomym kąskiem. Z uwagi na innowacyjność LG i wypuszczenie pierwszego monitora do PC nie wymagającego aktywnych okularów i specjalnych układów graficznych oraz za gromkie "Łał" wydane przez naszych "królików-testerów" podczas kontaktu z materiałem 3D przyznajemy znaczek TwojePC OK! monitorowi LG D2342P. Monitor oferowany jest aktualnie w cenie od 1000zł.
